Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

            Περιοδικό κινηματογράφου

Σινεμά, κριτική & προβολές στην πόλη

ορφεας2021

ΦΥΤΑ

Συνέντευξη
Ασπασία Λυκουργιώτη

Τα Φ Υ Τ Α που τυχαία γνωρίσαμε από τα χιουμοριστικά τους άσματα (που αδέσποτα και σκανδαλωδώς κατά καιρούς τριγυρίζουν στα δίκτυα) ή και από τις underground σουρεαλιστικές, έντεχνα κιτς - ντανταϊστικές τους ακόμα performance ή και από τα πεζοδρόμια του ακαδημαϊσμού ή τις «σάλες» του υποκόσμου ή πάλι ακόμα από κάποιον τυχαίο φίλο μας που τα ποτίζει καμιά φορά και μας ρωτάει αν ξέρουμε τα ΦΥΤΑ (μυρίζοντας ίσως κάποια μανόλια)∙ αυτά τα ΦΥΤΑ, που δεν προσδιορίζονται βάση του φύλου τους και δεν μιλάνε (αλλά «θεϊκά» τραγουδάνε) γύρισαν (όλα μαζί) μια queer διαστημική όπερα βασισμένη στον Ορφέα του Μοντεβέρντι, ε που δεν θα μπορούσε να μην τραβήξει την προσοχή μας…

Τι είναι τα ΦΥΤΑ; Με τι έχουν ασχοληθεί στο παρελθόν;

ΦΥΤΑ = εννοιολογικο ντουο τεχνης με δουλεια δεκα χρονων στο περφορμανς, τις κακες τεχνες, τα πολιτικς στην αθηνα και beyond!

Μας εμπνέει πολύ η Χρυσηίδα Δημουλίδου που έχει δηλώσει ότι γράφει και κωμωδία, γράφει και τραγωδία γράφει και αστυνομικό άμα λάχει. Έτσι και ’μείς κινούμαστε αχαλίνωτα ανάμεσα σε εκφραστικά μέσα και είδη.

Ο Ορφέας έγινε αρχικά παράσταση στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ;

Ξεκίνησε ως ζωντανό έργο, δηλαδή μας κάλεσαν να κάνουμε μια όπερα κι αυτό ως εκ τούτου θα ηταν κατι λαιβ. Μου φαίνεται αρκετά απίθανο οργανισμός στην Ελλάδα να έκανε κομμισσιον μια βίντεο όπερα από την αρχή. Η παράσταση δεν εγινε γιατί μια μέρα πριν την πρεμιέρα ήρθε το πρώτο lockdown. Ήμασταν τρομερά στενοχωρημένοι τότε, αλλά ίσως ήταν και για καλό γιατί ως ταίνία κάνει αρκετά μεγαλύτερο ταξίδι και συναντάει πολύ περισσότερους και διαφορετικούς ανθρώπους απ’ ο,τι ένα ζωντανό έργο στη Λυρική Σκηνή στην Αθήνα, το οποίο θα έβλεπε ένα αρκετά πιο συγκεκριμένο κοινό όπερας.

Πως προέκυψε η ιδέα για την ταινία;

Είχαμε σχεδιάσει ένα ολόκληρο λαιβ έργο, δηλαδή πηγαίναμε για πρεμιέρα, αλλά όταν ήρθε η καραντίνα ουσιαστικά χάσαμε το σλοτ μας στην Λυρική, η οποία είχε άλλο προγραμματισμό με τον οποίο έπρεπε να συνεχίσει και χωρις κάποιο σχέδιο για το τι θα γινόταν τα έργα που δεν είχαν την ευκαιρία να ολοκληρωθούν. Οπότε δεν υπήρχε δυνατότητα να γίνει άλλο το εργο λαιβ. Υπήρχε όμως η δυνατότητα να βιντεοσκοπηθεί και να ανέβει στο σαιτ της ΕΛΣ. Τωρα εμας αυτη η ιδεα δε μας άρεσε ιδιαίτερα γιατί δε θεωρούμε πως περνάει κανένας ακριβώς καλά να βλέπει μαγνητοσκοπημένες παραστάσεις. Δηλαδή ως μέτρο ανάγκης της καραντίνας οκ, αλλά ως μέσο τέχνης μας φαίνεται αρκετά μιεχ. Οπότε είπαμε ότι αν είναι να γίνει βίντεο, πάμε να γίνει ένα νέο έργο. Με λίγο μπάτζετ (το αντίστοιχο περίπου μιας βιντεοσκοπημένης παράστασης) αλλά πάρα πολύ διάθεση ξεκινήσαμε και φτάσαμε μέχρι το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης! Τελικά προτιμάμε κατά πολύ την ταινία από την παράσταση. Δηλαδή στην ταινία λύσαμε με τη βοήθεια της κινηματογραφικής γλώσσας διάφορα ζητήματα που δεν ξέραμε ακριβώς τι να τα κάνουμε στο ζωντανο.

Μιας και μιλάμε για ένα musical ή μια διαστημική όπερα, σε ποιο είδος θα κατατάσσατε τη μουσική της ταινίας;

Θα λέγαμε πως προκειται για ένα μεταμοντέρνο έργο τοσο μουσικα οσο και οπτικα. Ενα εργο που μπαινοβγαινει σε παρα πολλες αναφορες, υφη, διαθεσεις και με αγριες συναισθηματικες αλλαγες. Δυσκολο να το καταταξεις ακριβως και απαιτητικό από το κοινό.

Πως γράφτηκε το λιμπρέτο;

Με αίμα, δάκρυα και ιδρώτα! Αρχικά μετά από πολλές συζητήσεις αποφασίσαμε ποια ιστορία θέλαμε να πούμε διασκευάζοντας τον αρχικό μύθο. Στην συνέχεια γράψαμε κάτι σαν σενάριο το οποίο δώσαμε στην λιμπρετίστα μας Αντριάνα Μίνου που το μετέτρεψε σε στίχους που ακολουθούν την μουσική του αυθεντικού έργου.

Ποιος είναι, ποιόν συμβολίζει ο Ορφέας και οι ακόλουθοι;

Κατά την συγγραφή του έργου κάναμε αρκετά έρευνα γύρω από υπάρχοντες ανοιχτά γκέι πολιτικούς από την ευρωπαϊκή ιστορία, με δύο σημαντικά σημεία αναφοράς: τον Ιρλανδό πρώην πρωθυπουργό Leo Varadkar και την Ana Brnabić από την Σερβία.

Συνδέεται η δολοφονία στην ταινία με τη δολοφονία του Ζακ;

Η δολοφονία του Ζακ άλλαξε τελείως την πορεία του πρότζεκτ. Αρχικά σκοπεύαμε να γράψουμε μια διασκευή του Ορφέα που θα είχε τα χαρακτηριστικά ενός μεγάλου κουήρ πάρτυ, ένα έργο που θα ήταν δηλαδή ηδονιστικό και κατά βάση χαρούμενο. Μετά την δολοφονία, αποφασίσαμε ότι δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι τέτοιο εκείνη την περίοδο που να μην μιλάει άμεσα ή έμμεσα για την Zackie και για το πένθος που βιώσαμε ως άτομα και ως κοινότητα μετά την απώλεια της.

Πιστεύετε ότι ο κινηματογράφος είναι μέσο κοινωνικού προβληματισμού; Έχει σημασία να διεκδικεί κανείς τον κοινωνικό του χώρο, την κοινωνική του ταυτότητα αλλά και να προωθεί την αισθητική του μέσω αυτού του μέσου που έχει μεγαλύτερη κοινωνική απεύθυνση;

Θα λεγαμε πως ο κινηματογράφος είναι η κατ εξοχην πολιτικη τεχνη. Ας μην ξεχναμε πως ξεκινησε μεσα στα μανιφεστα και την πολιτικη αναταραχη, σοβιετικη ενωση, ντανταιστες, πολεμοι, οταν γεννηθηκε ο κινηματογράφος γινοταν ενας πολιτικος χαμός. Στην πορεια μετατραπηκε σε κατι πολυ μαζικο με στοχο μονο το entertainment και εκει καπου στα 00s πραγματικά δεν ειχε τιποτα να πει πια ο μαζικος αφηγηματικος κινηματογράφος, εξου και ξαναγεννηθηκε η καλλιτεχνική κατα μια εννοια τηλεόραση. Τωρα η φαση φαινεται να εχει αλλαξει παλι, δηλ το Παρασιτα στα οσκαρ ε το λες αρκετα αλλαγη πλευσης. Το αν μια τοσο ιδιοσυγκρασιακη δουλεια σαν τη δικη μας μπορει να σταθει σαν μια κινηματογραφική εμπειρια για κινηματογραφικο κοινο ειναι μια ερωτηση/προκληση. Σιγουρα υπαρχει μερος του κοινου που δεν καταλαβαινει γιατι ο ORFEAS2021 ειναι ή πρεπει να ειναι φιλμ, σαν να μην περασε δηλαδη καθολου το interdisciplinarity απ τον τροπο με τον οποιο σκεφτονται την ιστορια του σινεμα, σαν να ειμαστε στο 1950, πριν ακομα και το nouvelle vague! Εμείς πιστεύουμε στην πειραματική διάζευξη των μέσων. Τωρα σε σχεση με την απευθυνση και τα πολιτικα ζητηματα που θετουμε, σίγουρα δεν τα τριμαρουμε για να γινουν ευπεπτα, δεν κάνουμε εκπτώσεις στην πολιτικη πυκνοτητα, μας ενδιαφέρει να στοχευουμε σε ενα δυναμει ενεργητικο κοινο που ειναι ετοιμο να κανει δουλιτσα. Πιστευουμε πως υπαρχει.

Είχατε στο μυαλό σας κάποιες ταινίες αναφοράς όταν σκεφτήκατε να φτιάξετε αυτήν την ταινία; Κάποιους αγαπημένους σκηνοθέτες του queer κινηματογράφου ή του video clip;

Μας επηρέασε αρκετα η αισθητική του πρώιμου video art, η Laurie Anderson συγκεκριμένα, αλλα και το proto-queer collective General Idea, που έπαιζε με τα colorbars, τις “μη-εικόνες”, τη χαλασμένη τεχνολογία και τη σχέση αυτής της πολιτικής αισθητικής με το κοινό. Αγαπημένη queer video artist και επιρροή και η Barbara Kruger και τα κολάζ της. Από τα μουσικά βίντεο που ανέφερες και πιο πρόσφατα πράγματα λατρεύουμε τον οπτικοακουστικό κόσμο της SOPHIE και δεν μπορούμε ακόμα να το πιστέψουμε πως δεν είναι πια μαζί μας, είχε σίγουρα ακόμα πάρα πολλά να πει. Η σχέση μας με τον νέο ΛΟΑΤΚΙ αφηγηματικό κινηματογράφο των ποστ-00s είναι μικρή, αντιθέτως υπάρχει ένα σημείο στο έργο που κάνουμε ουσιαστικά μια αναφορά/love letter στο queer transgressive underground σινεμά των Jack Smith, Ron Rice, Taylor Mead και γενικά την παρέα γύρω από το Factory.

Σε μια κινηματική – δημιουργική διαδικασία αυτό που μένει είναι μόνο το αποτέλεσμα;

Αυτό ίσως είναι και ένα από τα μεγάλα ερωτήματα αυτού του έργου. Σε τι αποσκοπεί ο αγώνας και τι απομένει όταν τελειώσει; Ας μην απαντήσουμε εδώ αυτό το ερώτημα και να δώσουμε την ευκαιρία στο κοινό να βρει τις δικές του απαντήσεις βλέποντας την ταινία.