Ο Καταλανός σκηνοθέτης και καλλιτέχνης Αλμπέρτ Σέρα μίλησε στο Masterclass του 60ού ΦΚΘ με αφορμή τη ρετροσπεκτίβα στο έργο του, που περιλάμβανε και την τελευταία του ταινία, «Ελευθερία».
Του Άλμπερτ Σέρα
Η χαρά του κινηματογραφικού παιχνιδιού είναι ίσως το κεντρικό σημείο της τεχνοτροπίας μου. Για παράδειγμα, η έλλειψη προετοιμασίας πριν από τα γυρίσματα. Γιατί δεν περιμένω τους τεχνικούς να στήσουν τον φωτισμό; Γιατί είναι βαρετό. Γιατί δεν γυρίζω “αστικές” ταινίες μέσα σε ένα αστικό πλέγμα εργασίας; Γιατί είναι βαρετό. Ο ψευτοεπαγγελματισμός είναι αυτός που σκοτώνει τελικά την παιχνιδιάρικη διάσταση της κινηματογράφησης. Σήμερα σχεδόν όλες οι ταινίες ελέγχονται από τον επαγγελματισμό. Αυτό τελικά καθιστά τη διαδικασία πολύ βαρετή και ακαδημαϊκή. Δεν ενημερώνω τους ηθοποιούς μου πού να κοιτάξουν ή να εστιάσουν. Δεν τους ζητώ να “ταιριάξουν” στο σώμα και στην ουσία του χαρακτήρα που υποδύονται. Δεν θέλω να γνωρίζουν τίποτε, απλώς να παίζουν μπροστά στον φακό. Δεν θέλω ο επαγγελματισμός να σκοτώνει την ελευθερία, γιατί έτσι τελικά σκοτώνεται και η έμπνευση.
Προφανώς η μέθοδος αυτή χρειάζεται χρόνο. Ο φακός της κάμερας απαθανατίζει πολλά και πολλές φορές συλλαμβάνει τελείως διαφορετικά πράγματα από το ανθρώπινο μάτι. Πολλές φορές, όταν κάτι μοιάζει αόρατο, η κάμερα μπορεί να το αιχμαλωτίσει. Ο στόχος μου είναι να ταιριάξω απόλυτα το ανθρώπινο μάτι με το “μάτι” της κάμερας. Φανταστείτε, λοιπόν, την αυτονομία που μου προσφέρουν τρεις ψηφιακές κάμερες που δουλεύουν ταυτόχρονα, όλες με φακούς που ζουμάρουν. Η ενέργεια που αναδύεται από τις λήψεις είναι φανταστική.
Προσπαθώ να διδάξω στους χειριστές της κάμερας να μην κάνουν ποτέ συμβατικές κινήσεις. Η κάμερα πρέπει απλώς να βρίσκεται εκεί, να καταγράφει και να αφήσει την έμπνευση να έρθει. Σαν κάποιου είδους επιφοίτηση, σαν μια πλεονάζουσα αξία που δημιουργείται όταν η τέχνη διασταυρώνεται με τη ζωή. Είναι κάτι μαγικό. Σου δημιουργεί μια αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε έναν άλλο κόσμο. Εκεί βρίσκεται και η αγνότητα του σινεμά, η αθωότητά του. Για αυτό, δεν θέλω να παρεμβαίνω καθόλου ως προς το τι ακριβώς θα υπάρχει μπροστά από την κάμερα. Η αποστολή μου είναι, απλώς, να προκαλώ πράγματα να συμβούν. Προσπαθώ να μην επικοινωνώ με τους ηθοποιούς, να μην κάνω πρόβες, να ακολουθώ μια εντελώς διαφορετική μεθοδολογία στο μοντάζ. Να αφήνω τα πάντα να επιπλέουν».
⊡