Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

            Περιοδικό κινηματογράφου

Σινεμά, κριτική & προβολές στην πόλη

φρανς

France | κριτική

Του Τάσου Στεργίου

 

1.  Η Φρανς (Λέα Σεϊντού) είναι μια τηλεοπτική περσόνα που χάνει τη γη κάτω από τα πόδια της, όταν σε μια απρόσμενη επαφή χτυπά με το αυτοκίνητό της έναν πραγματικό άνθρωπο. Το συμβάν τη διαπερνά, ο απρόσμενος ρεαλισμός υπερβαίνει την εικόνα της. Τώρα, η Φρανς δυσκολεύεται να συνεχίσει την τηλεοπτική της δράση: συγκλονισμένη, κλαίει συνεχώς. Ο σκηνοθέτης Μπρούνο Ντιμόν την τραβά αχόρταγα από κάθε δυνατή λήψη.

 

2.  Μια παλιά διαμάχη αναβιώνει, αυτή ανάμεσα στην κινούμενη -ή μη- εικόνα και την πραγματικότητα. Ή ανάμεσα στην εικόνα και το ιερό που αναδεικνύει ή αποκρύβει. Μια ηθικολογική φλυαρία που αντιλαλεί από τα παλιά, που ξέρει καλά να πολλαπλασιάζει τις οπτασίες του καλού και του κακού, ακόμα και όταν μιλάει για τον εαυτό της. Εδώ, η φαντασία βρίσκεται σε αντίθεση με την «πραγματικότητα». Εδώ, η «πραγματικότητα» προκρίνεται έναντι της φαντασίας, έναντι του fiction, της αφήγησης ή της εικόνας, σαν καθαρός ρεαλισμός. Ένας ατόφιος πουριτανισμός επιβάλλει την εικόνα του.

Ο Μπρούνο Ντιμόν φτιάχνει μια εικονοποιία πιστή στις θεωρήσεις του Μποντριγιάρ περί «προσομοιώσεων», αλλά και «διαφάνειας του κακού».

Πράγματι, δεν έχουν αντίκρυσμα τα σύμβολα. Το νόημα έχει καταπατηθεί από την εικόνα. Η δύναμη και το βεληνεκές της εικόνας είναι δύναμη τόσο μαγική που μπορεί να αντιπαρέλθει την πραγματικότητα. Είναι τόσο γενναία η επίδραση της φαντασίας επί της πραγματικότητας, που τη διαλύει· τα κάνει όλα φαντασία. Έτσι, η συζήτηση εδώ μένει στάσιμη, χάνοντας χρόνο σε βαρετές ηθικολογίες καλού/κακού, αλήθειας/ψέματος κλπ. Ενώ είναι το γεγονός της δύναμης της εικόνας, το γεγονός της σαρωτικής τεχνολογίας της, που μας ωθεί σε μια άλλη και as-a-matter-of-fact ερώτηση:
Ποιος ελέγχει την εικόνα;
Ποιος ελέγχει τη μαγεία (Michael Lambek);
Ποιος ελέγχει την αποκάλυψη (Michael Gilsenan);

Όλα είναι ιστορίες που λέμε για τους εαυτούς μας (Clifford Geertz). Όμως, αυτές οι ιστορίες που ακούμε και βλέπουμε όλα αυτά τα χρόνια δεν είναι οι δικές μας - αυτές οι εικόνες δεν μας μοιάζουν, δεν έχουν πίστη, είναι άπιστες εικόνες! Αυτές οι μαύρες ιστορίες που μας κυκλώνουν δεν είμαστε εμείς.

Ο κόσμος μας δεν είναι ρεαλιστικός.
Όλα είναι αφηγήσεις.
Και αυτές δεν είναι πέραν του καλού και του κακού,
είναι ακριβώς,
για το καλό και το κακό.

3. Με στόφα παραδόξου, ο Μπρούνο Ντιμόν προσφέρει τη διέξοδο και, ελέγχοντας την εικόνα, στήνει τη δική του προσομοίωση, φτιάχνει ελεύθερα τη δική του επιθυμία: την εικόνα της όμορφης Φρανς που κλαίει για τη χαμένη της πραγματικότητα.