Σκηνοθεσία: Xρήστος Μασσαλάς
Σύνοψη: Ο δυνατός αθηναϊκός ήλιος και τα χρόνια της κρίσης έχουν ξεθωριάσει τα φανταχτερά χρώματα και τη γυαλάδα των κοστουμιών που η ομάδα πορτοφολάδων με έδρα τον κινηματογράφο «Broadway» χρησιμοποιεί στα θεάματα που στήνει για να μαζέψει θύματα. Στο καινούργιο υπερθέαμα-παγίδα, όμως, η χημεία μεταξύ παλαιότερων και άρτι αφιχθέντων συντελεστών της ομάδας προκαλεί παρενέργειες.
Εμφύλιος πόλεμος στο «Broadway»
Του Πάνου Τσιτσανούδη
Τότε κατάλαβα για πρώτη φορά πώς κινείται ο κόσμος.
Όταν έζησα σε ένα θέατρο χωρίς θεατές. Τότε ήταν που χόρεψα για πρώτη φορά. Tότε ήταν, δηλαδή, που έζησα για πρώτη φορά. Αυτό που πριν περνούσε από μέσα μου για να με κόψει, ανάμεσα σε έναν που πράττει και σε έναν που θεάται, είχε τώρα κοπεί με άλλη τομή. Τώρα, κάθε κίνηση: ενική, αξεπέραστη, ο κόσμος όλος.
Τώρα η σκηνή είναι το κρεβάτι μου. Το «πιο δημόσιο» και το «πιο ιδιωτικό». Το εξωτερικό και το ενδότερο. Κοίτα πώς ενώνονται εδώ και σκέφτομαι: το σχέδιο να χωριστούν ήταν το σχέδιο για να μας σύρουν όλους έξω από τη ζωή μας. Μπροστά από το κρεβάτι μου υπάρχουν ακόμη οι θέσεις τους, αλλά δεν είναι κανείς εκεί. Γιατί, πότε πραγματικά ήταν;
«Η αυτοκρατορία του διαχωρισμού έχει ηττηθεί»1.
«Όπου υπάρχουν σκηνή και θεατές υπάρχουν παρασκήνια και μηχανές»2.
Όπου αυτά αποδιαρθρώνονται από τη διάταξή τους - τώρα, δηλαδή, που μιλάμε, τώρα που το θέατρο είναι απλά μια ξεχασμένη παρακμή της διαχωρισμένης σκέψης και έχει μείνει απλά ένας θυρωρός να παριστάνει τον κλειδοκράτορα. Τώρα μπορώ να χορεύω σε όλα τα επίπεδα: στις σκάλες και στην ταράτσα, μέσα και έξω από τις κλειδωμένες πόρτες.
Είναι πολιτικό πρόγραμμα και ζωτική χαρτογραφία: Κλοπή, όχι επιβίωση. Ναι, αυτή η ζωή είναι σκατά - γιατί, η άλλη τι ήταν; Τουλάχιστον εδώ ξέρουμε ότι αυτά είναι τα σκατά της.
Πραγματικό μέγεθος.
Ιστορική βρομιά.
Αναμετρήσιμη δύναμη.
«Εμφύλιος πόλεμος είναι το ελεύθερο παιχνίδι των μορφών ζωής.
Είναι η αρχή της συνύπαρξής τους»3.
Όχι πια αναστολή, αναβολή, αναστοχασμός, αναδρομή. Ενέργημα, ληστεία, στρατηγική, οργάνωση, σχέδιο. Μαθαίνουμε να διαβάζουμε τα σημάδια της πόλης. Ποιος είπε ότι εδώ η ζωή είναι ωραία; Εδώ σε ψάχνουν για να σε ξεκάνουν. Καμία υπόσχεση της «καλής ζωής» δεν κατοικεί εδώ. Εδώ τα πράγματα μπορούμε απλώς να τα πιάσουμε με τα χέρια: ζελεδάκια, το σώμα σου, η καύλα μας – πριν βγούμε για κυνήγι.
Αντάρτες του «Broadway»4.
Ποιος μίλησε για ήρωες και ηρωίδες;
«Ούτε εορτασμοί, ούτε δικαιολογίες, ούτε έτοιμα ψέματα»5.
Από αυτό το σημείο και μετά: αυτοσχεδιασμός - σχεδιασμός στραμμένος προς τον εαυτό του. Αναδιάταξη, φυγή, πολεμική. Έτσι φτιάχνεται ένας χάρτης. Όταν το μόνο που έχεις είναι την ιστορία σου και μια αποφασιστική χειρονομία. Κατεβάζεις το εσώρουχό σου για να δεις τι μπορεί να γίνει μετά. Έχεις μπροστά σου την εξουσία αυτών και τον κόσμο της. Και μέσα σε αυτόν, μια διαθέσιμη θέση μάχης: τα όπλα της, τα υλικά τους και τη στρατηγική σου παράταξη σε ένα πεδίο. Η ιστορία της βενζίνης θα κάνει τα υπόλοιπα.
Αντάρτες του «Broadway» σημαίνει κοιτάω τη ζωή στο πραγματικό της μέγεθος. Επαναμάγευση του ανεστραμμένου. Όχι απαραίτητα δράση. Αλλά ανακάλυψη της δυνατότητάς της. Ανεπαίσθητη μετατόπιση και τώρα όλα είναι διαφορετικά. Τώρα γνωρίζουμε τον λόγο που υπάρχουν αφίσες κολλημένες στους δρόμους με τα πρόσωπά μας: «Εξαφάνιση». Κυνηγάνε το αγόρι, το κορίτσι ή «ό,τι ήταν τέλος πάντων». Πρέπει να βρούμε τους τρόπους για να μείνει ζωντανό. Να φύγει από το φύλο. Να φύγει από την οικογένεια. Να βρει άλλες μορφές. Να θέσει σε κίνηση ένα σχέδιο εκδίκησης. Ένα σχέδιο που κινείται κάτω από τη γη ψιθυρίζει στους διαδρόμους των σούπερ μάρκετ και ένα άλλο που τρέχει στην κεντρική λεωφόρο πάνω σε τακούνια και τσιρίζει. Όλα πρέπει να κινηθούν προς αυτήν τη στρατηγική κατεύθυνση. Από κοινού.
Σήμερα, που η κυριαρχία εξασκείται ως μια δικτατορία της ορατότητας6, το Θέαμα έχει επεκταθεί σε κάθε γωνιά αυτού του κόσμου, έτσι ώστε δεν υπάρχει πλέον εξωτερικό σημείο. Το πεδίο του κοινωνικού προσπαθεί να αποκρύψει τα σημάδια της ίδιας του της σκηνοθεσίας. Επιχειρεί έτσι την απόλυτη φυσικοποίησή του. Κατασκευάζει προσεχτικά την ιδέα ενός αναπόφευκτου μέλλοντος.
Φυσικά, όλα αυτά θα ήταν αδύνατα χωρίς την τέχνη του αντιπερισπασμού.
Γι’ αυτό και όσες μάθαμε να την εξασκούμε πίσω μάθαμε επίσης πως:
«Δεν υπάρχει ανθρώπινη πραγματικότητα, δεν υπάρχει διάφανη ζωή. Υπάρχει ένα πλεόνασμα στην αναπαράσταση κάθε πράγματος, στη σύλληψη κάθε όντος. Η δημόσια έκθεση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αδιαφάνεια»7.
Έτσι και στο «Broadway», ξέρουμε πολύ καλά ότι αντάρτικο σημαίνει να κρύβεσαι σε κοινή θέα8.
Να συνεχίσεις να χορεύεις ενώ κάποιοι γιορτάζουν τον θάνατό σου. Η συγκίνηση της συνωμοσίας μας, όταν τη βλέπω να κρύβεται πάνω στη σκηνή, με όλα τα φώτα πάνω της. Η κατασκευή της αόρατης χορογραφίας μας.
Εμφύλιος πόλεμος στο «Broadway» σημαίνει γίνεται πόλεμος εκεί έξω9.
Γίνεται πόλεμος και εδώ μέσα.
//
1 «Theses on the imaginary party» (13).
2 «Μανιφέστο Συνωμοσίας», σελ. 63
3 «Tiqqun», «Introduction to Civil War», σελ. 32.
4 Συνειρμική πολιτική αναφορά στην ταινία «Cradle Will Rock» (1999) του Tim Robbins. Η διανομή της ταινίας στα ελληνικά έγινε υπό τον τίτλο: «Αντάρτες του Broadway». H αναφορά εισάγεται εδώ, έπειτα από μια φευγαλέα συζήτηση με έναν φίλο σε ένα καφέ του Δυτικού Βερολίνου.
5 Απόσπασμα από την ταινία «Broadway» (56:43).
6 «Theses on the imaginary party» (1).
7 «Μανιφέστο Συνωμοσίας», σελ. 63.
8 Απόσπασμα από την ταινία «Broadway» (40:13).
9 Ο στίχος του Λεξ: «Γίνεται πόλεμος εκεί έξω και κανείς ασφαλής» (Εversor x Λεξ, «Ένα αστέρι από τσιμέντο»). Και η Μπάρμπαρα από το «Broadway»: «Γίνεται πόλεμος εκεί έξω, ούτε τον βλέπεις ούτε τον ακούς».
«Tiqqun», «Τheses on the imaginary party» (north American translation), retrieved from the web.
«Tiqqun», 2010, «Introduction to Civil War, Semiotext(e)»
«Μανιφέστο Συνωμοσίας», 2021, Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων